Vải dệt kim là gì? Tính chất và các loại vải dệt kim thông dụng hiện nay

Vải dệt kim là một loại vải được tạo thành từ các vòng sợi đan vào nhau theo chiều ngang hoặc chiều dọc, tạo nên cấu trúc liên kết mềm mại và có độ co giãn cao. Khác với vải dệt thoi được tạo thành bởi hai hệ thống sợi đan vuông góc với nhau (sợi dọc và sợi ngang), vải dệt kim có cấu trúc vòng lặp đặc trưng giúp tạo nên khả năng đàn hồi tự nhiên.

Tại Việt Nam, vải dệt kim đã trở thành một trong những vật liệu không thể thiếu trong ngành công nghiệp thời trang. Bởi tính ứng dụng cao, vải dệt kim được sử dụng rộng rãi trong sản xuất quần áo hàng ngày, đồ thể thao, đồ lót và nhiều sản phẩm khác. Đặc biệt, trong bối cảnh thời trang hiện đại đề cao sự thoải mái, vải dệt kim ngày càng khẳng định vị thế của mình nhờ những đặc tính ưu việt.

Với cấu trúc đặc biệt, các loại vải dệt kim không chỉ mang lại cảm giác thoải mái cho người mặc mà còn tạo nên tính đa dạng trong thiết kế và ứng dụng. Các tính chất đặc trưng của vải dệt kim đã khiến nó trở thành lựa chọn lý tưởng cho nhiều mục đích sử dụng khác nhau trong đời sống hàng ngày. Trong bài viết dưới đây, mời bạn đọc cùng Dệt Kim Trường Oanh khám phá các loại vải dệt kim (phân loại - đặc điểm từng loại) chi tiết nhất.

1. Đặc điểm và tính chất của các loại vải dệt kim

Cấu trúc vòng sợi là đặc điểm cơ bản nhất của vải dệt kim. 

Mỗi vòng sợi được tạo thành bằng cách uốn cong sợi và luồn qua các vòng sợi khác, tạo nên sự liên kết mềm mại giữa các vòng. Cấu trúc này tạo ra không gian giữa các sợi vải, giúp vải dệt kim có nhiều đặc tính vượt trội.

Tính co giãn là đặc tính nổi bật nhất của vải dệt kim. 

Nhờ cấu trúc vòng sợi, vải dệt kim có khả năng đàn hồi tự nhiên theo cả chiều ngang lẫn chiều dọc. Khả năng co giãn này có thể đạt từ 15% đến 100% tùy theo loại vải, giúp người mặc dễ dàng vận động mà không cảm thấy bị gò bó. Đây là lý do vì sao vải dệt kim được ưa chuộng trong sản xuất quần áo thể thao, đồ lót và các sản phẩm cần độ ôm sát cơ thể.

Vải dệt kim còn có tính mềm mại và thoáng khí cao. 

Cấu trúc vòng lặp tạo ra không gian giữa các sợi vải, cho phép không khí lưu thông dễ dàng. Điều này giúp vải dệt kim có khả năng thấm hút mồ hôi tốt và thoáng mát, đặc biệt phù hợp với khí hậu nhiệt đới của Việt Nam. Ở mức độ nhất định, vải dệt kim còn có khả năng giữ nhiệt nhờ lớp không khí được giữ lại giữa các vòng sợi, mang lại cảm giác ấm áp trong mùa lạnh.

Về ưu điểm, vải dệt kim không chỉ có độ đàn hồi cao mà còn rất nhẹ và dễ mặc.

Vải dệt kim thường không nhăn nhàu, tiết kiệm thời gian ủi và bảo quản. Một số loại vải dệt kim còn có khả năng kháng khuẩn tự nhiên, phù hợp với các sản phẩm thể thao hoặc đồ lót.

Tuy nhiên, vải dệt kim cũng có một số nhược điểm. Vải dễ bị xù lông sau một thời gian sử dụng, đặc biệt là các loại vải làm từ sợi tự nhiên như cotton hoặc len. Bên cạnh đó, vải dệt kim cũng dễ bị giãn hoặc biến dạng nếu không được bảo quản đúng cách. Một số loại vải dệt kim có thể co rút khi giặt nếu không tuân thủ các hướng dẫn bảo quản.

So với vải dệt thoi, vải dệt kim có độ co giãn cao hơn nhưng độ bền kém hơn. Vải dệt kim thường có cảm giác mềm mại và thoải mái hơn trong khi vải dệt thoi mang lại cảm giác cứng cáp và bền bỉ hơn. Điều này giải thích tại sao vải dệt kim thường được sử dụng cho quần áo hàng ngày, trong khi vải dệt thoi được ưa chuộng cho những trang phục chính thức hoặc cần độ bền cao.

🛍️ XEM THÊM:

• Bo cổ áo
• Bo tay áo

2. Phân loại các loại vải dệt kim phổ biến nhất hiện nay

2.1 Phân loại theo phương pháp dệt

Vải dệt kim ngang (Weft Knitting) là loại vải được tạo thành khi sợi chạy theo chiều ngang tạo thành các vòng liên tiếp. Đây là phương pháp dệt kim phổ biến nhất và thường được sử dụng trong sản xuất hàng loạt. 

Các loại vải dệt kim ngang thông dụng bao gồm:

#1 Single Jersey 

Là loại vải dệt kim đơn giản nhất, được hình thành từ một hàng kim. Cấu trúc vải có mặt phải và mặt trái khác nhau: mặt phải có các vòng sợi hình chữ V ngay ngắn, trong khi mặt trái có các vòng sợi hình nửa vòng tròn. Single Jersey có độ co giãn tốt theo chiều ngang, mềm mại và thoáng khí. Tuy nhiên, vải dễ bị cuộn mép và có thể kém bền so với các loại vải dệt kim khác. Single Jersey được sử dụng phổ biến trong sản xuất áo thun, đồ lót và đồ ngủ.

#2 Rib Knit 

Loại vải dệt kim có cấu trúc gân nổi, được tạo thành từ hai hàng kim đan xen nhau. Đặc điểm nổi bật của Rib Knit là có độ co giãn cao theo cả hai chiều, đặc biệt là chiều ngang. Vải có tính đàn hồi tốt, không bị cuộn mép và có khả năng giữ nhiệt cao hơn Single Jersey. Rib Knit thường được sử dụng cho cổ áo, cổ tay áo, gấu áo hoặc các sản phẩm cần độ ôm sát như áo tank top, đồ lót.

#3 Interlock

Loại vải dệt kim kép, được tạo thành từ hai lớp Rib Knit đan xen vào nhau. Interlock có cấu trúc dày hơn, chắc chắn hơn và ít co giãn hơn so với Rib Knit. Mặt phải và mặt trái của Interlock giống nhau, tạo nên một bề mặt mịn màng và đồng đều. Vải Interlock có khả năng giữ nhiệt tốt, ít bị co rút và giữ form dáng tốt hơn so với các loại vải dệt kim khác. Vải này thường được sử dụng cho quần áo trẻ em, đồ thể thao và quần áo mùa đông.

#4 Vải dệt kim dọc (Warp Knitting) 

Loại vải được tạo thành khi nhiều sợi chạy theo chiều dọc tạo thành các vòng liên tiếp. Phương pháp này cho ra vải có độ bền cao hơn và ít co giãn hơn so với dệt kim ngang. 

Các loại vải dệt kim dọc phổ biến bao gồm:

#5 Tricot

Tricot  là loại vải dệt kim dọc cơ bản nhất với cấu trúc mịn, nhẹ và có độ co giãn vừa phải. Tricot có bề mặt mịn màng với các đường gân nhỏ chạy dọc theo vải. Vải này có khả năng chống nhăn tốt, bền và ít bị xù lông. Tricot thường được sử dụng trong sản xuất đồ lót, đồ ngủ, lót áo và các sản phẩm cần sự mềm mại như khăn, rèm.

#6 Raschel

Raschel là loại vải dệt kim dọc có cấu trúc phức tạp hơn, thường có họa tiết hoa văn đẹp mắt. Vải Raschel có độ bền cao, ít co giãn và có thể tạo ra các kiểu dáng phức tạp. Raschel thường được sử dụng trong sản xuất vải ren, vải lưới, rèm cửa và một số loại quần áo thời trang cao cấp.

#7 Milan

Milan là loại vải dệt kim dọc có cấu trúc dày, chắc chắn với bề mặt mịn màng. Milan có độ co giãn thấp, độ bền cao và khả năng giữ form dáng tốt. Vải này thường được sử dụng trong sản xuất áo khoác, váy, quần và các sản phẩm thời trang cần độ bền và sự sang trọng.

2.2 Phân loại theo chất liệu sợi

Vải dệt kim từ sợi tự nhiên được làm từ các nguồn nguyên liệu có sẵn trong tự nhiên. Các loại phổ biến bao gồm:

#1 Vải dệt kim cotton 

Có đặc tính mềm mại, thấm hút tốt, thoáng khí và thân thiện với da. Vải cotton phù hợp với khí hậu nóng ẩm, dễ giặt và bảo quản. Tuy nhiên, vải có thể bị co rút và nhăn nhàu sau khi giặt. Vải dệt kim cotton được sử dụng rộng rãi trong sản xuất áo thun, đồ lót, đồ ngủ và quần áo trẻ em.

#2 Vải dệt kim len 

Có khả năng giữ nhiệt xuất sắc, mềm mại và có độ đàn hồi tự nhiên cao. Len có khả năng điều hòa nhiệt độ, giữ ấm ngay cả khi ướt. Tuy nhiên, len có thể gây ngứa đối với một số người, đòi hỏi chăm sóc đặc biệt khi giặt và dễ bị xù lông. Vải len thường được sử dụng cho áo len, khăn quàng, mũ, găng tay và các sản phẩm mùa đông khác.

Vải dệt kim từ sợi nhân tạo: Được sản xuất từ các chất hóa học hoặc bán tổng hợp. Các loại phổ biến bao gồm:

#1 Vải dệt kim polyester 

Có độ bền cao, khả năng chống nhăn tốt, nhanh khô và dễ chăm sóc. Tuy nhiên, polyester kém thấm hút và thoáng khí hơn so với các loại vải tự nhiên. Vải dệt kim polyester được sử dụng rộng rãi trong đồ thể thao, đồ bơi và quần áo thời trang giá rẻ.

#2 Vải dệt kim nylon 

Có độ bền và độ đàn hồi cao, chống nhăn tốt và nhanh khô. Nylon cũng kém thấm hút nhưng có khả năng chống mài mòn tốt hơn polyester. Vải nylon thường được sử dụng cho đồ bơi, đồ lót và quần áo thể thao.

#3 Vải dệt kim viscose (hay rayon) 

Là loại sợi bán tổng hợp được làm từ cellulose tái tạo, có đặc tính mềm mại, mát và thấm hút tốt gần giống cotton. Tuy nhiên, viscose có độ bền thấp hơn, đặc biệt khi ướt và có xu hướng co rút. Vải viscose thường được sử dụng trong sản xuất áo thun cao cấp, đầm và các sản phẩm thời trang.

#4 Vải dệt kim từ sợi pha 

Là sự kết hợp giữa các loại sợi khác nhau nhằm tận dụng ưu điểm và khắc phục nhược điểm của từng loại sợi. Các loại sợi pha phổ biến bao gồm:

#5 Cotton-Polyester 

Kết hợp sự thoáng khí và thấm hút của cotton với độ bền và khả năng chống nhăn của polyester. Sợi pha này phổ biến trong sản xuất áo thun và đồ thể thao.

#6 Cotton-Spandex 

Kết hợp sự thoải mái của cotton với độ co giãn vượt trội của spandex, tạo nên vải vừa thoáng khí vừa có độ đàn hồi cao. Sợi pha này thường được sử dụng trong đồ lót, legging và quần áo thể thao.

3. Bảng so sánh chi tiết các loại vải dệt kim thông dụng

4. Ứng dụng thực tiễn của vải dệt kim trong đời sống hiện đại

#Trong lĩnh vực thời trang:

• Áo thun – Trang phục cơ bản hằng ngày: Áo thun là món đồ không thể thiếu trong tủ đồ của mỗi người, thường được làm từ vải dệt kim Single Jersey nhờ đặc tính mềm mại, thoải mái và thoáng khí, phù hợp với cả thời tiết nóng và mát.
• Áo polo – Sang trọng và bền bỉ hơn: Áo polo thường sử dụng chất liệu Interlock hoặc Pique Knit – hai loại vải dệt kim có cấu trúc chắc chắn hơn, giúp áo giữ form tốt, đồng thời mang lại vẻ lịch sự và độ bền cao hơn so với áo thun thông thường.
• Váy và đầm ôm – Co giãn và giữ dáng tốt: Các loại váy và đầm ôm sát thường được may từ vải Ponte hoặc Milano – là những loại vải dệt kim dày, có khả năng giữ form dáng nhưng vẫn đảm bảo sự co giãn và thoải mái cho người mặc.
• Áo len và trang phục mùa đông – Ấm áp và thời trang: Vải dệt kim từ len, acrylic hoặc sợi hỗn hợp là lựa chọn lý tưởng cho các sản phẩm thời trang mùa đông như áo len, áo khoác nhờ khả năng giữ nhiệt tốt, đồng thời vẫn đảm bảo yếu tố thời trang và linh hoạt.
• Đồ thể thao – Co giãn và thoáng khí cao: Trong lĩnh vực thể thao, các loại vải như Spandex, Polyester-Spandex được dệt kim để tạo ra các sản phẩm như áo bó, quần legging, đồ bơi. Chúng có độ co giãn cao, thoát ẩm nhanh, giúp người mặc vận động thoải mái và luôn khô ráo.
• Đồ lót – Mềm mại và thấm hút tốt: Đồ lót là một ứng dụng quan trọng khác của vải dệt kim. Với đặc tính mềm mại, co giãn và thấm hút mồ hôi, vải dệt kim giúp người mặc cảm thấy dễ chịu và thoải mái suốt cả ngày.

#Ngoài thời trang, vải dệt kim còn được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác: 

• Trong nội thất: Vải dệt kim được sử dụng để làm ga trải giường, vỏ gối, rèm cửa và bọc đệm nhờ đặc tính co giãn tốt, độ bền cao và tạo cảm giác mềm mại, dễ chịu cho không gian sống.
• Trong y tế: Với khả năng thấm hút, thoáng khí và dễ tiệt trùng, vải dệt kim được ứng dụng làm băng y tế, áo choàng phẫu thuật, khẩu trang và các thiết bị y tế dùng một lần, hỗ trợ bảo vệ sức khỏe và nâng cao hiệu quả điều trị.
• Trong lĩnh vực kỹ thuật và công nghiệp: Vải dệt kim còn được dùng để sản xuất lưới chống côn trùng, lưới bảo vệ, vải lọc và nhiều ứng dụng kỹ thuật khác. Các loại vải dệt kim kỹ thuật cao còn tích hợp thêm tính năng chống cháy, kháng khuẩn, chống tia UV, đáp ứng yêu cầu khắt khe trong công nghiệp, xây dựng và quốc phòng.

5. Lưu ý khi lựa chọn và bảo quản các loại vải dệt kim

Xác định mục đích sử dụng

• Thời tiết nóng ẩm: Ưu tiên vải từ sợi cotton hoặc viscose nhờ khả năng thấm hút tốt và thoáng khí.
• Thời tiết lạnh: Nên chọn vải từ len, acrylic hoặc sợi hỗn hợp để giữ nhiệt hiệu quả.

Chọn loại vải phù hợp theo mục đích mặc

• Quần áo hằng ngày: Chọn Single Jersey hoặc Interlock vì thoải mái, dễ chăm sóc.
• Trang phục thể thao: Ưu tiên các loại có độ co giãn và thoát mồ hôi tốt như Polyester-Spandex.
• Trang phục công sở/dự tiệc: Dùng vải cao cấp như Ponte, Milano hoặc Double Knit để tạo vẻ sang trọng và chuyên nghiệp

Lưu ý cảm giác trên da và độ bền

• Da nhạy cảm nên chọn vải từ sợi tự nhiên, tránh sợi tổng hợp dễ gây kích ứng.
• Các sản phẩm sử dụng thường xuyên (áo thun, đồ lót, legging) cần vải có độ bền cao.

Cách nhận biết các loại vải dệt kim phổ biến

• Single Jersey: Mặt phải và trái khác nhau, bề mặt phẳng, mịn.
• Rib Knit: Có đường gân nổi rõ, hai mặt giống nhau.
• Interlock: Mặt mịn, dày, chắc chắn, hai mặt giống nhau.
• Tricot, Raschel: Có các đường gân nhỏ chạy dọc bề mặt.

Bảo quản đúng cách

• Giặt nhẹ nhàng bằng nước lạnh hoặc nước ấm, tránh vắt mạnh.
• Phơi khô tự nhiên, tránh ánh nắng trực tiếp để giữ màu và độ đàn hồi.
• Không treo mà nên gấp vải dệt kim để tránh bị giãn.
• Với vải dễ xù như len, giặt tay hoặc dùng túi giặt và chế độ giặt nhẹ.

Mẹo chăm sóc vải dệt kim lâu bền

• Sử dụng nước giặt chuyên dụng, dung dịch giữ màu để hạn chế bạc màu, giãn và xù lông.
• Lộn trái quần áo khi giặt để giảm ma sát, tăng tuổi thọ vải.

➡️ Liên hệ xưởng dệt kim Trường Oanh: https://www.facebook.com/bocoaophong

Kết Luận

Tóm lại, các loại vải dệt kim với những đặc tính ưu việt của mình đang và sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong ngành công nghiệp dệt may. Sự đa dạng về loại, màu sắc, họa tiết và tính ứng dụng cao đã khiến vải dệt kim trở thành lựa chọn hàng đầu cho nhiều mục đích sử dụng khác nhau. Với sự phát triển không ngừng của công nghệ, vải dệt kim sẽ còn tiếp tục được cải tiến, mang lại những sản phẩm chất lượng cao, thân thiện với môi trường và đáp ứng tốt hơn nữa nhu cầu đa dạng của người tiêu dùng.